กัญจนา แฉ ศูนย์บริบาลช้างแม่แตง ยังขายทัวร์ยันวันน้ำท่วม ไม่อพยพช้าง ทั้งที่ทางการแจ้งเตือนแล้ว เผย ไม่มีควาญประจำช้างแต่ละเชือก

วันที่ 7 ต.ค. 2567 น.ส.กัญจนา ศิลปอาชา ที่ปรึกษารมว.พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ให้สัมภาษณ์รายการ อยากมีเรื่องคุย ของ ข่าวสดออนไลน์ กรณีกระแสดราม่าการอพยพช้างของศูนย์บริบาลช้าง Elephant Nature Park หรือ ENP จากสถานการณ์น้ำท่วม อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ ซึ่งพบว่าช้างหลายเชือกไหลไปตามกระแสน้ำ และมีช้างล้ม 2 เชือก

น.ส.กัญจนา กล่าวว่า ปางช้างหลายปางที่อยู่ริมน้ำได้รับผลกระทบทุกปาง บางปางพังหมดเหลือแค่โรงช้าง แต่ระบบไฟฟ้า น้ำประปา เสียหาย แต่ทุกปาง ยกเว้นปาง ENP เคลื่อนย้ายช้างออกนอกพื้นที่ก่อนล่วงหน้า เพราะเขาฟังข่าวจากทางการอยู่ตลอด ฉะนั้น จึงไม่มีปัญหาเรื่องการขนย้ายสัตว์ไม่ทัน แต่ปางช้างของศูนย์บริบาลช้างยังขายทัวร์อยู่จนถึงวันที่น้ำท่วม

ทั้งนี้ ตนเห็นคุณแสงเดือนให้สัมภาษณ์ว่ามีการเคลื่อนย้าย แต่ถ้าไปดูในผังการขายทัวร์ของศูนย์บริบาลช้าง จะพบว่าเขาขายทัวร์อยู่ตลอด ไม่ได้หยุดที่จะพาช้างอพยพเลย มันควรจะเคลื่อนย้ายทั้งหมด ไม่ควรเปิดรับทัวร์แล้ว เพราะน้ำจะมาแล้ว และที่ศูนย์บริบาลแห่งนี้อยู่ตรงต้นน้ำด้วย มันมีผลกระทบแน่นอน

อีกทั้งช้างส่วนใหญ่ของศูนย์ฯ ไม่มีควาญประจำ และเป็นช้างแก่ ช้างพิการ ซึ่งเขาก็ขายภาพอย่างนี้อยู่ เขาควรจะรีบอพยพ อย่างปางอื่นมีควาญประจำช้างทุกเชือก ฉะนั้น ควาญจะรู้ว่าเมื่อเกิดเหตุอะไรเขาจะต้องมุ่งไปหาช้างที่อยู่ในความดูแลและพาช้างออกมา แต่ปางที่นี่เป็นควาญรวม จะดูเป็นกลุ่มดูเป็นภาพกว้าง ไม่มีควาญประจำช้างแต่ละเชือก

ซึ่งที่ปางแห่งนี้ ส่วนมากจะเป็นช้างแก่ ช้างพิการ ช้างหญิง ช้างเด็ก ภาพที่ออกมาช้างเหล่านี้จะเรียกความสงสารได้เยอะ ปางของนางแสงเดือน ชัยเลิศ ผู้อำนวยการศูนย์บริบาลช้าง จะไม่ค่อยรับช้างเพศผู้ เพราะคุมยาก แต่ช้างเพศผู้ที่มีอยู่จะไม่ใช้โซ่ แต่ขังอยู่ในคอกกัก

เมื่อถามว่าหลายคนวิพากษ์วิจารณ์เรื่องการเลี้ยงช้างว่าเลี้ยงอิสระ จริงๆ แล้วควรเป็นแบบนั้นหรือไม่ น.ส.กัญจนา กล่าวว่า ทำสุดโต่งด้านใดด้านหนึ่งก็ไม่ดีทั้งนั้น ต้องเดินทางสายกลาง ช้างในประเทศไทย ไม่ได้มีแค่ช้างแก่ ช้างพิการ ช้างผู้หญิง แต่มีช้างเพศผู้ด้วย ซึ่งมีแรงเยอะ จะไม่ใช้โซ่หรือตะขอเลยไม่ได้

การควบคุมช้างเพศผู้จะต้องมีการฝึกให้ฟังคำสั่ง ซึ่งไม่ได้ล่ามโซ่ตลอดหรือใช้ตะขอจิกตีตลอด แต่ล่ามโซ่เมื่อเป็นจุดพักช้างหรือช่วงกลางคืน และการใช้ตะขอถือไว้เผื่อมีเหตุฉุกเฉิน อย่าลืมว่าคนก็ต้องปลอดภัยด้วย การเลี้ยงช้างต้องควบคุมเขาได้ยามฉุกเฉิน แต่ต้องปฏิบัติตามกฎหมาย ไม่ทารุณ

“ดิฉันเห็นคุณแสงเดือนให้สัมภาษณ์ว่า ถ้าล่ามโซ่ช้างของเขาตายเป็นร้อย ดิฉันอยากจะบอกว่า ปางอื่นๆ ที่ใช้โซ่ก็ไม่มีใครปล่อยให้ช้างตาย เขาก็ต้องเข้าไปปลดโซ่ก่อนที่น้ำจะมาอยู่แล้ว เรื่องนี้ไม่ใช่ประเด็น ประเด็นคือรูปแบบระบบการเลี้ยงช้างที่จะต้องเข้าถึงได้เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน และปางของคุณแสงเดือนไม่มีการฝึกช้างแบบปางอื่นๆ” น.ส.กัญจนา กล่าว